ยาคุมฉุกเฉินในปัจจุบัน ดูเหมือนจะกลายเป็นยาสามัญประจำตัวของสาว ๆ เป็นจำนวนมาก และมักจะกลายเป็นหนึ่งในตัวการสร้างปัญหาที่ทำให้ผู้หญิงต้องเจอกับอาการผิดปกติ เมื่อกินติดต่อกันเป็นเวลานาน โดยเฉพาะภาวะกินยาคุมฉุกเฉินแล้วประจำเดือนไม่มาสักที เลื่อนไปเป็นอาทิตย์หรือเป็นเดือน จนกลัวว่าตัวเองจะท้อง เกิดข้อสงสัยกันขึ้นมาแล้วใช่ไหมว่ากินยาคุมแบบ “ฉุกเฉิน” ได้ทันเวลาแบบนี้ มีโอกาสจะท้องได้ไหม? มาไขข้อข้องใจไปพร้อมกันได้เลย
เข้าใจคำว่า “ฉุกเฉิน” ในยาคุมฉุกเฉินก่อนจะใช้แบบผิดวิธี
ยาคุมฉุกเฉิน ชื่อบอกไว้ชัดเจนอยู่แล้วว่าเป็นชนิดฉุกเฉิน กินต่อเมื่อมีเพศสัมพันธ์แล้วพลาดแบบไม่ได้ตั้งใจ เช่น ความผิดพลาดที่มาจากวิธีคุมกำเนิดอย่างถุงยางรั่ว ฉีกขาด ระหว่างภารกิจ หรือใช้ในกรณีที่สาว ๆ ลืมกินยาคุมกำเนิดแบบปกติตามรอบเวลาเกิน 2 เม็ด ไปจนถึงในกลุ่มผู้หญิงที่โดนล่วงละเมิดทางเพศ ยาคุมฉุกเฉินจะเข้ามาเป็นผู้ช่วยลดความเสี่ยงตั้งครรภ์ไม่พร้อมได้ แต่บางคนยังคิดว่ายาคุมฉุกเฉินใช้งานเมื่อไหร่ก็ได้และใช้ต่อเนื่องในระยะยาว รวมไปถึงการใช้เป็นยาทำแท้งเถื่อน ฯลฯ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นความเข้าใจที่ผิดพลาดอย่างมหันต์ และเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียงตามมาเมื่อใช้ติดต่อกัน ที่สำคัญถ้าใช้แบบผิดวิธี จะกลายเป็นลดประสิทธิภาพในการป้องกันลงไปอีกด้วย
การทำงานของยาคุมฉุกเฉิน
การทำงานของยาคุมฉุกเฉินจะประกอบด้วยส่วนที่เป็นฮอร์โมนสังเคราะห์เรียกว่า “ลีโวนอร์เจสเตรล” ทำหน้าที่เหมือนฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน เมื่อกินเข้าไปตัวยาจะเข้าไประงับหรือชะลอการตกไข่ ส่งผลให้ไข่ที่ตกออกมามีสภาพไม่สมบูรณ์ ไม่สามารถเข้าปฏิสนธิกับเชื้ออสุจิได้ นอกจากนี้หน้าที่ของตัวยาสังเคราะห์ดังกล่าวยังเข้าไปทำการขัดขวางไม่ให้ไข่เกิดการผสมและไม่ฝังตัวที่มดลูก ดังนั้นจึงทำให้ไข่ไม่พัฒนากลายเป็นตัวอ่อน โดยประสิทธิภาพในการควบคุม ควรกินยาให้เร็วที่สุดภายใน 72 ชั่วโมง หากทิ้งเอาไว้นานจะยิ่งทำให้ประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ลดลงไป
ประจำเดือนจะมาเมื่อไหร่ หลังกินยาคุมฉุกเฉิน?
ตามปกติแล้วหลังจากกินยาคุมฉุกเฉินเข้าไป จะพบเลือดออกจากช่องคลอดได้ราว 1 สัปดาห์ ซึ่งบางคนก็อาจจะมีหรือไม่มีก็ได้ เลือดที่ออกมาไม่ใช่เลือดประจำเดือน แต่เป็นเพราะผลข้างเคียงของตัวยา มาช้าหรือมาเร็ว ก็ขึ้นอยู่กับร่างกายของคน ๆ นั้นด้วย แต่ถ้าหากพบว่าเกิน 1-3 สัปดาห์ไปแล้ว ประจำเดือนยังไม่ ไม่ควรกินยาขับประจำเดือนเพิ่ม แต่ให้คิดไว้ก่อนว่าอาจตั้งครรภ์แล้ว จากนั้นก็รีบนัดวันเข้าพบแพทย์ให้เร็วที่สุด เพื่อทำการตรวจให้ชัดเจน
ทำไมกินยาคุมฉุกเฉินแล้ว ประจำเดือนยังไม่มา?
เมื่อกินยาคุมฉุกเฉินในกรณีปกติทั่วไป มีผลข้างเคียงตามมาได้หลายอาการ แต่ละคนก็อาจแตกต่างกันไป บางคนมีภาวะประจำเดือนมาไม่ตรงรอบ หรือมาแบบกะปริดกะปรอยทั้งเดือน รวมไปถึงเลื่อนมาเร็วขึ้นหรือช้ากว่าเดิม ยิ่งเครียดหนักกับความผิดปกติ ก็ยิ่งทำให้ประจำเดือนเลื่อนออกไปได้อีก ดังนั้นอาการประจำเดือนไม่มาหลังจากกินยาคุมฉุกเฉินไปแล้ว พบได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งหนึ่งในต้นเหตุก็อาจจะมาจากการตั้งครรภ์ก็เป็นได้
การกินยาคุมฉุกเฉินป้องกันการตั้งครรภ์ได้จริงหรือ?
กินยาคุมฉุกเฉินแล้วประจำเดือนไม่มา แบบนี้มีโอกาสท้องได้หรือไม่? ตอบสั้น ๆ เลยว่า “ได้” เพราะแม้จะช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้ แต่ก็ไม่สามารถช่วยได้ 100% อย่างที่คิด อีกทั้งความเชื่อที่ว่าช่วยป้องกันโรคติดต่อได้นั้น ยิ่งเป็นเรื่องที่เข้าใจผิดอย่างมากอีกด้วย
อันตรายจากการใช้ยาคุมฉุกเฉินต่อเนื่อง
อย่าคิดว่ายาคุมฉุกเฉินก็เหมือนกับยาคุมปกติที่ต้องกินให้ครบตามรอบ แต่ให้เข้าใจใหม่ว่าไม่ใช่ยาที่จะกินได้ในระยะยาว เพราะหากใช้บ่อยครั้งอย่างต่อเนื่อง ไม่เพียงส่งผลข้างเคียงต่อระบบการทำงานของฮอร์โมนเพศเท่านั้น แต่ยังมีโอกาสทำให้ประสิทธิภาพลด เสี่ยงตั้งครรภ์สูง เสี่ยงการเกิดโรคมะเร็งเต้านม เนื่องจากในยามีฮอร์โมนเพศหญิงค่อนข้างสูง เมื่อเทียบกับยาคุมแบบทั่วไป
ยาคุมฉุกเฉินมีไว้สำหรับตอนที่จำเป็น ต้องใช้ตอนฉุกเฉินจริง ๆ เท่านั้น ดังนั้นการมีเพศสัมพันธ์จึงควรรู้จักวิธีป้องกัน ทั้งฝ่ายชายและหญิง ไม่เช่นนั้นหากเกิดปัญหาตามมา ไม่ใช่แค่การท้องไม่พร้อม แต่อาจมีความผิดปกติอื่น ๆ ระหว่างการตั้งครรภ์ที่เป็นอันตรายต่อแม่และเด็กตามมา
